Zo wordt Alkmaar dementievriendelijk(er)
De gemeente Alkmaar zet in op verbinding tussen zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers én vrijwilligers- en welzijnswerk. DvE sprak met beleidsadviseurs sociaal domein Esther Anker en Rik Wisselink en regiomanager Cindy Brink van Zorgorganisatie Geriant.
De gemeente Alkmaar vroeg Zorgorganisatie Geriant 1,5 jaar geleden om bij te dragen aan de ontwikkeling om van Alkmaar een dementievriendelijke gemeente te maken. Een brede groep, van vrijwilligers van Humanitas tot wijkverpleegkundigen, nam deel aan de kick off.
Netwerk rond mensen met dementie
‘We zijn gestart met het vormen van een netwerk van organisaties rond mensen met dementie,’ vertelt Esther Anker, beleidsadviseurs sociaal domein bij de gemeente Alkmaar. Er volgden nog twee bijeenkomsten waarbij ook ondernemers en de brandweer waren vertegenwoordigd. ‘We hebben bewust geen formele structuur. We zien ‘dementievriendelijk’ meer als een beweging die we als gemeente op gang brengen door organisaties en activiteiten aan elkaar te verbinden.’
Scholing vrijwilligers in de wijk
‘We zien ‘dementievriendelijk’ als een beweging die we als gemeente op gang brengen door organisaties en activiteiten aan elkaar te verbinden.’
Geriant organiseert een scholing over dementie voor vrijwilliger. Cindy Brink: ‘We vergroten de kennis over dementie bij onder meer buurt- en wijkcentra. De scholing is maatwerk. Het gaat om vrijwilligers en beroepskrachten zoals de voorzitter van de klaverjasclub of een medewerker van de voetbalkantine. We leggen uit wat de gevolgen zijn van dementie en wat je voor iemand met dementie kunt doen tijdens je werk of bij een activiteit.’
Voorlichting op scholen
Esther: ‘Op scholen geven voorlichting aan ouders. Scholen zijn enthousiast en willen ook iets doen. Vooral moeders met een migratieachtergrond komen naar deze voorlichtingsbijeenkomsten. Dit is niet bewust zo gekozen, maar het levert wel wat op. Komend jaar willen we koren, sportverenigingen, culturele instellingen en medewerkers van winkels en openbaar vervoer scholen. Hiervoor werken we samen met ondernemersverenigingen.’
Vergroten bewustwording
‘Komend jaar willen we koren, sportverenigingen, culturele instellingen en medewerkers van winkels en openbaar vervoer scholen.’
Rik vult aan: ‘Je hoopt dat mensen met dementie door deze aanpak steeds meer terecht kunnen in de buurt- en wijkcentra. Dat er meer begrip is. Openheid helpt het taboe te doorbreken. ‘Nu zie je toch nog vaak dat mensen zich terugtrekken uit sociale situaties. Ze gaan niet meer naar de tennisclub uit angst dat het fout gaat,’ licht Cindy toe.
Wijkgerichte opvang
Aanvankelijk was het idee om gemengde scholing te organiseren waarin meerdere groepen door elkaar zaten, maar dit bleek logistiek onhaalbaar. Onlangs organiseerde Geriant een uitwisseling waarin werd gevraagd mee te denken over wijkgerichte opvang voor mensen met dementie. Naast contactpersonen van de wijk- en buurtcentra, namen ook andere professionals deel aan het gesprek, zoals zorgaanbieders met dagbehandeling en een leerwerkbedrijf.
‘Dat was heel inspirerend,’ vertelt Cindy. ‘Er gebeurt zoveel, maar mensen weten het gewoon niet van elkaar. Iedereen zit toch op zijn eilandje. Het is niet vanzelfsprekend om elkaar op te zoeken. Het was ook waardevol voor het bereiken van mensen voor je activiteiten. En het met elkaar delen hoe je zoiets aanpakt,’ vertelt Cindy.
Knooppunt dementie
Rik: ‘Sinds Wereld Alzheimer Dag vorig jaar is de bal gaan rollen. Er gebeurt veel in de stad. Nu is het tijd voor de volgende stap: hoe blijft die bal rollen? Voor ons als gemeente speelt de vraag: hoe zorg dat je er een netwerk ontstaat dat zichzelf onderhoudt? De kracht ligt bij organisaties en wat zij voor elkaar kunnen betekenen. Het koppelen is onze meerwaarde. Maar ook het borgen van die opgedane kennis met betrokken partijen.’
‘Nu zijn er veel losse initiatieven en de kunst is om hier meer samenhang in te krijgen,’ vervolgt Esther. ‘Mogelijk kunnen het Knooppunt Dementie en het Slimmere Zorg hierin een rol spelen. Onlangs opende Alzheimer Nederland het eerste Knooppunt Dementie in Alkmaar in een wijkcentrum. Hier kunnen mensen laagdrempelig binnenlopen met hun vragen, maar ook kennismaken met andere activiteiten in het wijkcentrum. Veel organisaties zijn inmiddels aangesloten bij het Slimmere Zorg-netwerk, een beweging waarbij samenwerking en vernieuwing van zorg voorop staat.
- Houd de persoon met dementie, voor wie je het doet, voor ogen. Hierin is ook de mantelzorger belangrijk.
- Benut bestaande netwerken, tuig geen nieuw netwerk op. Denk hierbij breed zoals sport, musea, ondernemers etc.
- Werk samen met organisaties die de expertise hebben en erken elkaars expertise.
- Sluit aan bij de communicatiekanalen die voor mensen met dementie en hun omgeving logisch zijn, zoals regionale en huis-aan-huis kranten. Laat de informatie zoveel mogelijk op één plek samenkomen.
- Heb een lange adem. Partijen hebben tijd nodig om elkaar te leren kennen en elkaar te vertrouwen in de samenwerking.
- Investeer als gemeente, dit vraagt een bestuurlijk én ambtelijk commitment.
- Steek je licht op bij andere gemeenten door deelname aan regionale en landelijke bijeenkomsten van Alzheimer Nederland en de leerkring dementie voor gemeenten die Dementiezorg voor Elkaar 7 februari 2019 organiseert. Leer en inspireer elkaar!
