Dementiebeleid gemeenten
Het aantal mensen met dementie neemt komende jaren fors toe. Zo’n 70% van hen woont thuis. Passende zorg en ondersteuning voor hen is cruciaal, vooral in de beginfase van dementie. Gemeenten spelen daarin een belangrijke rol. Hoe vul je die rol in? Wat zijn de knelpunten? En welke voorzieningen bied je als gemeente? Bekijk de tools voor gemeenten, focusbrief, tips, voorbeelden van zinvolle dagbesteding en dementievriendelijke gemeenten.
- Tools voor gemeenten
- Langer thuiswonen met dementie (focusbrief Alzheimer Nederland)
- 9 tips voor gemeenten
- Zinvolle dagbesteding bij dementie
- Praktijkvoorbeelden dementievriendelijke gemeenten
Tools voor gemeenten
Woudlopersgids Informele Zorg

Met de digitale Woudlopersgids informele zorg van Movisie kun je je route uitstippelen op het beleidsterrein van informele zorg. Op het pad tref je belangrijke thema’s, zoals mantelzorgers beter bereiken, mantelzorgers beter betrekken, mantelzorg en GGZ, samenwerking met eerstelijnszorg en respijtzorg. De Woudlopersgids is ingedeeld aan de hand van beleidsfasen: van voorbereiding tot evalueren en monitoren. De publicatie is ontwikkeld samen met gemeentelijke beleidsmedewerkers informele zorg, de VNG en Movisie.
Download de Woudlopersgids Informele Zorg (pdf)
Infographic Technologie bij dementie thuis
Deze infographic geeft een overzicht van verschillende technologieën die je kunt gebruiken om thuiswonende mensen met dementie te ondersteunen. De technologieën zijn ingedeeld naar de 4 fasen van dementie. Licht geheugenverlies, milde dementie, midden stadium dementie en gevorderd stadium dementie. Daarnaast laat de infographic zien wie van de technologie gebruik kan maken. De cliënt, mantelzorger of zorgprofessional. Met dit overzicht kun je eenvoudig zien welke technologie voor wie in welke fase geschikt is.
Download Infographic Technologie bij dementie thuis (pdf)
Factsheet mensen met dementie per gemeente
In deze factsheet vind je een overzicht van het aantal mensen met dementie in Nederland, de provincies en de gemeenten. De cijfers geven een indicatie van het aantal mensen met dementie in 2018. Op basis van voorspellingen van de toekomstige bevolkingsopbouw, is ook een prognose gemaakt van het aantal mensen met dementie in Nederland in de toekomst: van 270.000 in 2018 tot 620.000 in 2050. Deze berekening is gemaakt door ABF Research in opdracht van Alzheimer Nederland.
Download Mensen met dementie per gemeente (pdf)
Dementiemonitor Mantelzorg 2018
Iedere twee jaar voeren Alzheimer Nederland en het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) een groot onderzoek uit onder mantelzorgers van mensen met dementie. Zij willen weten wat er leeft onder mantelzorgers. Met de resultaten van het onderzoek vragen Alzheimer Nederland en NIVEL aandacht voor de problematiek en behoeften van mensen met dementie en hun mantelzorgers. En geven zij advies over de verbetering van regionale dementiezorg.
Lees meer over de Dementiemonitor Mantelzorg op alzheimer-nederland.nl
Dementievriendelijke gemeenten

In een dementievriendelijke gemeente kunnen mensen met dementie zo lang mogelijk mee blijven doen in de samenleving. De gemeente maakt begeleiding op maat mogelijk en vergroot de kennis van dementie binnen de eigen organisatie en gemeenschap. Bijvoorbeeld door het aanbieden van trainingen omgaan met dementie. Zo ontstaat een gemeenschap waarin iedereen dementie accepteert en bewoners een handje toesteken wanneer mensen met dementie het even niet meer weten. Hoe word je als gemeente dementievriendelijk? Volg de gratis online training ‘Op het gemeentehuis’
- Naar de website Dementievriendelijke gemeente van Samen Dementievriendelijk
Toolkit voor gemeenten (in ontwikkeling)
Dementiezorg voor Elkaar werkt aan een toolkit of beleidshulp voor gemeenten. Deze beleidshulp of toolkit wordt met gemeenten en partijen uit het dementieveld ontwikkeld. Wil jij meedenken? Meld je aan! Stuur een mail naar DvE-adviseur Marjolein de Meijer: m.demeijer@vilans.nl.
Lees meer over de ontwikkeling van de toolkit
Langer thuis wonen met dementie (focusbrief Alzheimer Nederland)

De persoon met dementie wil graag onderdeel uitmaken van zijn omgeving. De mantelzorger wil het zo lang mogelijk volhouden. Daarom zijn bij dementie preventieve maatregelen en maatwerk nodig. Denk aan mantelzorgondersteuning, dagbesteding en respijtzorg. In een focusbrief voor gemeenten vraagt Alzheimer Nederland aandacht voor gericht dementiebeleid. Door 10 punten te benoemen waardoor mensen met dementie langer en veiliger thuis kunnen meedoen. Al meer dan 160 gemeenten zijn aan al de slag met dementievriendelijke activiteiten.
9 tips voor gemeenten
- Oren en ogen open: sluit aan bij de signalen die in de samenleving worden opgepikt, bijvoorbeeld door buurtbewoners, mensen die maaltijden rondbrengen, postbodes en kappers.
- Houd de mensen om wie het gaat in het oog. Goede zorg en ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten is het belangrijkste. Laat projecten niet op financiering ‘hangen’.
- Zet bij borging van het gemeentelijk beleid niet alleen in op resultaat, maar juist op wat het effect is. Laat partners ‘voelen’, zo neem je partijen mee en creëer je groter draagvlak.
- Organiseer een klankbordgroep mét de doelgroep, die is van toegevoegde waarde bij de dialoog met professionals en vrijwilligers.
- Het aantal mensen met dementie stijgt de komende jaren snel. Al 160 gemeenten zijn daarom gestart met dementievriendelijke acties zodat hun inwoners beter leren omgaan met mensen met dementie in het dagelijkse leven of met gerichte ondersteuning van mantelzorgers en mensen met dementie. Gratis trainingen en concrete tips van en voor gemeenten vind je op de pagina voor gemeenten van Samen dementievriendelijk.
- Het bereiken van mensen met dementie en hun naasten is geen doel op zich. Denk daarom als gemeente na over de vraag waarom je ze wilt bereiken. Bij de regionale afdeling van Alzheimer Nederland kan je een verzoek neerleggen om mensen aan te dragen.
- Goede communicatie vanuit de gemeente is belangrijk, denk daarbij aan wekelijkse aandacht in de lokale krant of het ontwikkelen van apps voor regelzaken voor mantelzorgers van mensen met dementie.
- Probeer als gemeente burgerinitiatieven zoals het Odensehuis passend te ondersteunen. Ga na of de eisen die je aan subsidies of aanbestedingen stelt passend zijn. Lees meer over Odensehuizen
- Stel in de contractering de eis dat aanbieders werken met experimenteerruimte, waarbij ze aan nieuwe vormen van ondersteuning werken.
Zinvolle dagbesteding bij dementie

Dagbesteding is belangrijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het draagt bij aan de kwaliteit van hun leven. Hoe ziet zinvolle dagbesteding eruit? Wat zijn de mogelijkheden? En hoe organiseer je het? Bekijk de informatie en praktijkvoorbeelden:
- Passend en vertrouwd: zinvolle dagbesteding voor mensen met dementie
- Dagbehandeling op maat voor jonge mensen met dementie in de gemeente Dordrecht
- Odensehuis, inloopcentrum voor Amsterdammers met dementie
- Praktijkvoorbeelden dagbesteding jonge mensen met dementie
- Een kijkje in het Odensehuis van Drachten
- Win-win in de gemeente Vught: snelle aanvraag dagbesteding bij dementie
- Wmo-aanvraagformulier dagbesteding (word) met alle levensgebieden en aandacht voor eigen kracht (gemeente Vught)
- Dagopvang vinden voor mensen met dementie op de website van Alzheimer Nederland
Praktijkvoorbeelden dementievriendelijke gemeenten
Zo wordt Alkmaar dementievriendelijk(er)

De gemeente Alkmaar zet in op verbinding tussen zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers én vrijwilligers- en welzijnswerk. DvE sprak met beleidsadviseurs sociaal domein Esther Anker en Rik Wisselink en regiomanager Cindy Brink van Zorgorganisatie Geriant (foto).
Lees het praktijkvoorbeeld over de gemeente Alkmaar op Dementiezorg voor Elkaar
Anders kijken in Breda
Gemeente Breda organiseert een themajaar over dementie om de bewustwording en kennis in de stad te vergroten. Dementiezorg voor Elkaar sprak met Marieke Beekers, verbindingsmaker gemeente Breda, over hoe zij het thema dementie met een toekomstgerichte benadering op de kaart zet binnen Breda.
Lees het praktijkvoorbeeld over de gemeente Breda op Dementiezorg voor Elkaar
Village Deal op Goeree-Overflakkee

Beleidsadviseur Josette van Loon heeft in de Zuid-Hollandse gemeente Goeree-Overflakkee het Wmo-beleid en volksgezondheid onder haar hoede. Ze vertelt met passie over hun Village Deal. ‘Als je bereid bent om met elkaar dementievriendelijk te zijn én dat handen en voeten geeft, kun je veel bereiken.’
Lees meer
- Leerkring dementie voor gemeenten op Dementiezorg voor Elkaar
- Mensen met dementie passend ondersteunen op de website van Movisie
- Publicaties Integraal werken in de Wijk