Terugblik bijeenkomst meerjarenplannen
Een lange termijn aanpak komt de zorg en ondersteuning voor mensen met dementie ten goede. Meerjarenplannen zorgen voor focus en verbinding. En ze bieden de mogelijkheid om productieafspraken voor casemanagement en wijkverpleging te maken. Op 22 maart gingen ketencoördinatoren in gesprek met CZ, Dementie Netwerk Nederland, Alzheimer Nederland, ‘Samen op Weg’ en Dementiezorg voor Elkaar over de belangrijkste aspecten van meerjarenplannen. Een terugblik.
Meerjarenplannen een must
‘Het is een kans om in het meerjarenplan met alle partners in beeld te brengen wat we nu hebben en waar we in de toekomst aan willen werken,’ aldus Hansje Pontier namens Dementie netwerk Nederland (DNN). DNN probeert ketens aan zich te binden en in te spelen op zaken die nu actueel zijn rondom dementiezorg. DNN weet veel van de praktijk en wil daar gehoor aan geven. Ze willen ketens bundelen om de kracht te vergroten. Per 1 juli moeten de meerjarenplannen klaarliggen, maar voor wie worden meerjarenplannen geschreven en waarom?
Mijke Nouwen (CZ) merkt op dat meerjarenplannen niet verplicht zijn vanuit zorgverzekeraars tenzij vermeld in de inkoopeisen. Ook bijvoorbeeld Alzheimer Nederland, VWS en de ketens zelf hebben belang bij een meerjarenplan. ‘Meerjarenplannen geven de mogelijkheid verder te kijken dan 2018 en te kunnen evalueren. Door het maken van een meerjarenplan kunnen er gericht productieafspraken voor casemanagement en wijkverpleging worden gemaakt. Omdat de eisen voor een meerjarenplan per zorgverzekeraar verschillen is nauw contact met de inkoper een must.’
Neuzen dezelfde kant op
Juist vanwege onduidelijkheid over casemanagementfinanciering is het noodzakelijk een meerjarenplan te schrijven. Het meerjarenplan helpt om de neuzen van de partners dezelfde kant op te krijgen, waardoor de zorgverzekeraar wil inhaken. Het is dan mooi als verschillende partijen als huisartsen en casemanagers aansluiten. Vanuit het financieringsoogpunt is het goed om de zorgverzekeraar mee te laten denken over de haalbaarheid en de plannen in het meerjarenplan. Daarnaast zijn ook gemeenten erg belangrijke partners, omdat er steeds meer wordt nagedacht over het welzijn van mensen en gemeenten dit deel van de zorg en ondersteuning voor mensen met dementie financieren.
Focusbrieven dementie
Namens Alzheimer Nederland spreekt Anne-Marie Bruijs over de drie nieuwe focusbrieven dementie die zijn opgesteld voor gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren. In de focusbrieven worden de belangrijkste verbeterpunten voor dementiezorg genoemd vanuit het perspectief van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het wordt breed gedragen en de focusbrief voor gemeenten is bij de voorzitter van de VNG zeer goed ontvangen. Anne-Marie benadrukt dat het prettig is om samen op te trekken en verantwoordelijkheid te dragen.
Project Samen op weg
Er is veel verschil in organisatievorm van bestaande dementienetwerken zonder dat helder is of dit invloed heeft op de kwaliteit van de zorg. Het project ‘Samen op Weg’ van Zorgverzekeraars Nederland is in het leven geroepen om twee doelen te bereiken:
- Inzicht krijgen in slaag- en faalfactoren van samenwerkingsmodellen
- Beschikken over bouwstenen voor inkoop van dementiezorg
In een video geeft Annette de Ruiter een toelichting op het project ‘Samen op Weg’: Bekijk de video op YouTube
Sturing netwerken dementie
Mijke Nouwen van CZ gaat verder in op het sturen van netwerken voor dementiezorg. Nouwen geeft aan dat zorgverzekeraars al een tijd op zoek zijn naar wat een bijdrage kan leveren voor goede dementiezorg en ondersteuning. Daarom werken zij samen in het project ‘Samen op Weg’. Er zijn verschillende soorten netwerken, van meervoudige minder complexe netwerken naar enkelvoudige complexe netwerken. ‘Er moet worden toegewerkt naar een situatie waarin we weten aan welke knoppen er gedraaid moet worden voor een goede kwaliteit van leven van de persoon met dementie en zijn/haar mantelzorger.’
5 sleutelfactoren kwaliteit van leven
Nouwen geeft aan dat er in ‘Samen op Weg’ vijf sleutelfactoren zijn vastgesteld die zorgen voor een betere kwaliteit van leven en het realistisch houden van de kosten. De sleutelfactoren ‘structuur’ en ‘spelregels’ zijn onderzocht en zeggen daadwerkelijk iets over kwaliteit van leven en kosten. Als deze factoren juist worden nagestreefd heeft dit een positief effect op de kosten en het zorggebruik. Voor de andere drie spelregels ‘inhoud’, ‘ontwikkelingsperspectief’ en ‘financiering’ zijn aanwijzingen gevonden dat ze van invloed zijn zonder dit nog met zekerheid te kunnen zeggen.
Zorgverzekeraars vragen de netwerken dementie om in de meerjarenplannen te schrijven hoe het er op dit moment voorstaat met de sleutelfactoren. Voor de twee bewezen sleutelfactoren is het goed op te schrijven hoe er aan verbetering kan worden gewerkt. Vervolgens wordt dan een plan gemaakt. Nouwen benadrukt dat dit voor elke regio anders zal zijn. ‘We kunnen wel een kader neerleggen, maar belangrijk is om naar de eigen regio te kijken wat er nodig is en hoe dit handen en voeten gegeven kan worden.’ Het is daarbij goed in gesprek te gaan met gemeenten, bestuurders en zorgverzekeraars: wat is er nodig?
Instrument voor kwaliteitsverbetering
Cynthia Hofman (Vilans) legt uit hoe een meerjarenplan middels kwaliteitsindicatoren, meer focus krijgt. Twee belangrijke kwaliteitsindicatoren zijn:
- Uitkomstindicatoren dementiezorg (UID)
- Netwerkindicatoren dementie (NID)
Een indicator is een meetbaar aspect dat een beeld geeft van datgene waarin we geïnteresseerd zijn. De definitie van de kwaliteit van zorg is als volgt geformuleerd: ‘De mate waarin zorg en ondersteuning voor individuen en populaties de kans op gewenste uitkomsten vergroten en overeenkomen met de professionele kennis.’ Er zijn drie niveaus waarop we kunnen nadenken over kwaliteit, namelijk op de niveaus van proces, uitkomsten en structuur. Voor het meerjarenplan noemt Hofman het van belang dat er een stip op de horizon is en dat er wordt samengewerkt. Bespreek in het meerjarenplan de waarden die u wilt creëren (bijvoorbeeld positieve bijdrage leveren aan kwaliteit van leven). Denk vervolgens na over hoe u de waarden in kaart wilt brengen. Enkel meten en weten verandert de werkelijkheid niet en daarom benadrukt Hofman het monitoren. ‘Dat is de krachtigste manier om naar zorg te kijken.’ Vervolgens kunnen er acties op gemaakt worden.
Meer praktijkgericht onderzoek
Tijdens de bijeenkomst gaven netwerkcoördinatoren aan dat er veel op hen afkomt. Er is zoveel onderzoek. Hierdoor lijkt de aansluiting met de praktijk langzaam te verdwijnen. De aanwezigen pleiten voor meer praktijkgericht onderzoek. Vooral duidelijkheid is hierbij belangrijk. Er is bijvoorbeeld geen duidelijk landelijk beeld over de meerjarenplannen. Dit zorgt voor veel verwarring en irritatie. Ook is er geen duidelijkheid over de financiering van netwerken.
Denk niet te groot
Roos Scherpenzeel van Dementiezorg voor Elkaar erkent deze discussie. Ze geeft aan dat het niet goed mogelijk lijkt eenduidigheid in het land te krijgen over de inhoud van meerjarenplannen vanwege de verschillende behoeften van de zorgverzekeraars, de netwerken en de partners in de regio’s. Hansje Pontier (DNN) voegt eraan toe: ’We moeten kijken naar wat we wel weten en het schrijven van een meerjarenplan vooral niet te groot maken.’ De laatste aanbevelingen die Hofman meegeeft zijn om concreet te zijn in het meerjarenplan door namen aan acties te koppelen. Houd in het achterhoofd dat er niet wordt gemeten om te meten, maar om te weten wat er speelt en daarop in te kunnen spelen.
Hulpmiddelen voor meerjarenplan
Heb je vragen over het opstellen van het meerjarenplan? Dementiezorg voor Elkaar helpt je op weg. Bekijk de voorbeelden, richtlijnen, een routekaart voor wetten en beleidsregels en een tool voor een stakeholderanalyse op de pagina: Hulpmiddelen meerjarenplan dementie
Bekijk ook: 7 tips voor een gedragen meerjarenplan netwerk dementie
