Generalistisch of specialistisch casemanagement in de dementiezorg?
Eind juni vond de themabijeenkomst plaats, ditmaal over generalistisch en specialistisch casemanagement in de dementiezorg. Dementieketens werken vaak met meerdere modellen en dat komt uiteindelijk de mensen met dementie niet ten goede. Op naar 1 model?!
Prof. Robbert Huijsman (projectleider Dementiezorg voor Elkaar en tevens projectleider Nationaal Actieplan Casemanagement Dementie) heeft recent onderzoek gedaan naar de samenwerking binnen dementienetwerken. Generalistisch casemanagement kan worden uitgevoerd door de wijkverpleegkundige of POH. Specialistisch casemanagement wordt door een casemanager uitgevoerd. Er zijn verschillende combinaties qua samenwerking in de praktijk tussen de soorten casemanagement. Op dit moment is niet duidelijk wie casemanagement dementie kan en mag uitvoeren.
Er is sprake van een wildgroei aan samenwerkingsmodellen in de zorg rondom mensen met dementie. Er zijn 4 hoofdmodellen met in totaal 14 verschillende subvarianten van casemanagement. De 4 basismodellen zijn:
- ‘All the way’, Zeeuwse Zorgschakels. Download presentatie;
- ‘Stapelmodel’ (De Bilt). Download presentatie;
- ‘Overdrachtmodel’ (Ketenzorg dementie Midden-Kennemerland). Download presentatie;
- ‘Triagemodel’ (Netwerk Dementie Noord- en Oost-Flevoland). Download presentatie.
De verschillen komen mede door de veranderingen in financiering van casemanagement dementie.
Pitches over de 4 modellen
Zorgverzekeraars hebben in hun plan ‘Samen Op Weg’ aangegeven dat zij met ingang van 2019 het aantal modellen willen beperken. De wildgroei aan modellen en varianten is niet (meer) uit te leggen aan cliënten en hun mantelzorgers. Ook verwijzers zien door de bomen het bos niet meer. Uiteindelijk komt dit de dementiezorg – en dus de mensen met dementie – niet ten goede.
Zorgstandaard onder de loep
In de zorgstandaard is het uitgangspunt: ‘Casemanagement is het systematisch aanbieden van gecoördineerde behandeling zorg en ondersteuning door één vaste professional, die deel uitmaakt van een lokaal samenwerkingsverband, gedurende het hele traject van niet pluis (= vanaf de start van het diagnostisch traject) of diagnose tot aan opname of overlijden.’ Als je naar de huidige omschrijving kijkt en die naast de modellen voor casemanagement legt, zie je dat alleen het model ‘All the way’ aan de kenmerken voldoet.
Doel van het casemanagement is dat mensen met dementie langer thuis wonen, het verhogen van de kwaliteit van leven voor cliënten en hun naasten en het voorkomen van problemen en overbelasting. Volgens de zorgstandaard moet een casemanager over hbo-niveau beschikken en de opleiding casemanagement hebben gedaan, maar er zijn onduidelijkheden. Er is bijvoorbeeld niet beschreven wat een erkende opleiding inhoudt. En om bij de ‘les’ te blijven is het noodzakelijk dat casemanagers voldoende uren per week tijd besteden aan casemanagement. Daarvoor is echter nog geen norm vastgelegd. De nieuwe zorgstandaard zou hier een passende oplossing voor moeten vinden.
Een van de doelen van het praktijkverbeterprogramma Dementiezorg voor Elkaar is om te komen met een voorstel voor een nieuwe zorgstandaard en het aantal modellen te verminderen. Huijsman gaf aan dat deze ideeën in samenwerking met het veld verder worden uitgewerkt.
Robbert Huijsman
Aanbevelingen
Tijdens de bijeenkomst konden de deelnemers kiezen uit 4 workshops waarbij in elke workshop één casemanagement model centraal stond. Tijdens deze workshops werd elk model kort toegelicht en werd gediscussieerd over de succesfactoren en de schuurpunten van elk model.
Uit de bespreking die volgde op de workshops bleek dat er onder de aanwezigen behoefte is om het aantal modellen te reduceren. Een eerste inventarisatie leverde het inzicht op dat een duidelijke meerderheid voorstander is van het ‘All the way’ model. Daarin wordt de huidige zorgstandaard gevolgd en is één functionaris betrokken vanaf de niet-pluis fase tot opname.
Een inventarisatie van voorstanders van het ‘All the way’ model.
De aanwezigen gaven aan dat zij graag mee willen werken aan een voorstel aan de verzekeraars. Desgevraagd gaven zij aan dat zij het op prijs stellen als vertegenwoordigers van de zorgverzekeraars aanwezig zullen zijn.
Na deze themabijeenkomst volgen een aantal werkplaatsen om te komen tot een voorstel voor minder modellen. De eerste bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 3 oktober van 13.00 tot 17.00 uur in Utrecht. Iedereen die wil, kan hierbij aanhaken. Er is een kerngroep gevormd van een aantal deelnemers die samen met het programmateam aan de slag gaan om te komen tot een voorstel om het aantal modellen te reduceren.
Interesse of wil je meer weten? Neem contact op met Roos Scherpenzeel, r.scherpenzeel@movisie.nl of Bernadette Willemse, BWillemse@trimbos.nl.
En verder
- Bekijk het overzicht van de komende bijeenkomsten in onze agenda.
- Advies of ondersteuning met betrekking tot deze modellen? Of heb je andere knelpunten? Vraag ondersteuning aan.
