Gemeente: zo werk je aan dementievriendelijkheid

Mensen met dementie en hun mantelzorgers ervaren bij de overheid onredelijke drempels. Dat blijkt uit een recent rapport van de Nationale Ombudsman. Zij blijven ook verstoken van de nodige ondersteuning door een casemanager. De recent uitgebrachte Dementiemonitor Mantelzorg concludeert dat meer dan de helft van de mantelzorgers van mensen met dementie problemen heeft met hun lichamelijke of geestelijke gezondheid en dat zij zich bijna twee keer zo vaak eenzaam voelen als anderen.

Voor gemeenten is een belangrijke rol weggelegd om inwoners met (beginnende) dementie passende zorg en ondersteuning te geven. Het aantal mensen met dementie neemt komende jaren fors toe en zo’n 70% van hen woont thuis.  Maar hoe vul je die rol als gemeente goed in, wat zijn de knelpunten, welke voorzieningen bied je als gemeente? Wat kun je betekenen voor mantelzorgers? En hoe werk je samen met de zorgverzekeraar?

Bijeenkomsten voor gemeenten

Om gemeenten daarbij op weg te helpen organiseert Dementiezorg voor Elkaar speciale bijeenkomsten voor gemeenten. De eerstvolgende is op 7 februari 2019 in Utrecht. Meer informatie en aanmelden

Tips voor gemeenten

• Oren en ogen open: sluit aan bij de signalen die in de samenleving worden opgepikt, bijvoorbeeld door buurtbewoners, mensen die maaltijden rondbrengen, postbodes en kappers.
• Houd de mensen om wie het gaat in het oog. Goede zorg en ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten is het belangrijkste. Laat projecten niet op financiering ‘hangen’.
• Zet bij borging van het gemeentelijk beleid niet alleen in op resultaat, maar juist op wat het effect is. Laat partners ‘voelen’; zo neem je partijen mee en creëer je groter draagvlak.
• Organiseer een klankbordgroep mét de doelgroep, die is van toegevoegde waarde bij de dialoog met professionals en vrijwilligers.
• Het aantal mensen met dementie stijgt de komende jaren snel. Al 160 gemeenten zijn daarom gestart met dementievriendelijke acties zodat hun inwoners beter leren omgaan met mensen met dementie in het dagelijkse leven of met gerichte ondersteuning van mantelzorgers en mensen met dementie. Gratis trainingen en concrete tips van en voor gemeenten vindt u op de speciale pagina voor gemeenten van Samen dementievriendelijk
• Het bereiken van mensen met dementie en hun naasten is geen doel op zich. Denk daarom als gemeente na over de vraag waarom je ze wilt bereiken. Bij de regionale afdeling van Alzheimer Nederland kan je een verzoek neerleggen om mensen aan te dragen.
• Goede communicatie vanuit de gemeente is belangrijk, denk daarbij aan wekelijkse aandacht in de lokale krant of het ontwikkelen van apps voor regelzaken voor mantelzorgers van mensen met dementie.
• Probeer als gemeente burgerinitiatieven zoals het Odensehuis passend te ondersteunen. Ga na of de eisen die je aan subsidies en/of aanbestedingen stelt passend zijn.
• Stel in de contractering de eis dat aanbieders werken met experimenteerruimte, waarbij ze aan nieuwe vormen van ondersteuning werken.

Praktijkvoorbeelden

• De gemeente Aalten werkt met een film Alles voor Sophie (te bekijken op YouTube) van én met iemand met dementie. Naast voorlichting voor inwoners, kijkt de gemeente ook naar informele netwerken van bijvoorbeeld kerken. Doel hiervan is om hen bekend en vertrouwd te maken met dementie. Ook zet de gemeente in op herhaling: dat is de kracht van de reclame.
• Het Odensehuis in Amsterdam-Zuid is een inloop-, informatie- en ontmoetingsplek voor mensen met beginnende dementie en hun naasten. Om Amsterdam-Zuid dementievriendelijk te maken is er onder andere een boodschappenroute Deze route maakt het mogelijk om vanuit het Odensehuis boodschappen te doen. Ook droeg het bij aan de bekendheid van het Odensehuis.
• De gemeente Hoorn zet zich in om zoveel mogelijk mensen en organisaties te betrekken bij dit initiatief, zodat we steeds een stapje dichter bij een dementievriendelijke samenleving komen, aldus Selami Yuksel. Naast een intentieverklaring maakt de gemeente gebruik van een online training, die de collegeleden ook hebben gevolgd.
• In Veenendaal is er een succesvolle pilot geweest om de wijk Het Franse Gat dementievriendelijk te maken. Mensen met (beginnende) dementie lopen niet zozeer tegen medische problemen aan, maar tegen praktische. Afval scheiden is voor mensen met dementie lastig. Dus heeft de gemeente  een voorziening voor afval scheiden.