Zorgstandaard Dementie in en na coronatijd
In tijden van crisis leer je je vrienden kennen. Is de nieuwe Zorgstandaard Dementie, vorige week gepresenteerd, zo’n vriend? Ja, júist in coronatijd is die Zorgstandaard Dementie belangrijk, vindt specialist ouderengeneeskunde Amnon Weinberg, die Verenso vertegenwoordigde bij de totstandkoming van de nieuwe standaard. ‘De coronacrisis confronteert ons met het belang van een heleboel onderwerpen die we ook in de Zorgstandaard neerzetten. Hebben we het over de opbouw van een nieuwe wereld, dan past de Zorgstandaard daar perfect in’, zegt hij.
‘De regering focust nu steeds op noodsituaties en de situaties in de ziekenhuizen, maar de problemen in de langdurige zorg en thuis zijn veel groter en veel structureler’, verzucht Weinberg. ‘Wat we allemaal graag willen doen voor de mensen met dementie, daar komen we onvoldoende aan toe. We missen daarin ook dat familie niet meer op bezoek mag. Ik zie mensen achteruit gaan, nog niet eens zozeer door de corona, maar door de sociale beperkingen die we mensen aandoen. Specialisten ouderengeneeskunde hebben de focus nu op de verpleeghuizen; onze bijdrage bij de mensen thuis, die we zo belangrijk vinden, kan op dit moment niet goed gecontinueerd worden en zeker niet uitgebouwd.’
Koning Willem-Alexander
Maar Weinberg ziet ook kansen: ‘De coronacrisis confronteert ons met het belang van een heleboel onderwerpen die we ook in de Zorgstandaard neerzetten. Zoals het belang van advance care planning, het belang van integrale zorg en het belang van netwerkvorming. Je ziet dat media nu vaker verpleeghuizen en de thuiszorg noemen, zelfs koning Willem-Alexander belt met cliënten. Nu is het momentum en ik hoop heel erg dat we na de crisis doorpakken met de Zorgstandaard. Iedereen voelt dat het anders moet, iedereen heeft te maken met de effecten van de crisis. Hebben we het over de opbouw van de nieuwe wereld, dan past die Zorgstandaard daar perfect in. De basis van de gezondheidszorg zit thuis en niet in het ziekenhuis.’
Dit is het moment
Samenwerking is daarbij cruciaal: ‘Mijn oproep is: benut het momentum met name ook in en rond huisartspraktijken, want daar ligt toch het coördinatiepunt van de hele dementiezorg. Werk met elkaar samen, probeer de zorgverleners en zorgverzekeraars op regionaal niveau met elkaar aan tafel te krijgen; dit is echt het moment, het bewustzijn is ervoor en de zorgstandaard is ervoor. Laten we ons daar hard voor maken. Wij maken ons er sterk voor dat na de coronacrisis de specialisten ouderengeneeskunde hun rol pakken. We vinden het belangrijk dat de reis van de mensen met dementie en hun naasten op de beste manier verloopt. Streven is om mensen met dementie hun eigen keuzen te laten maken en dat vereist samenwerking.’
De nood is hoog voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. ‘De belasting van mantelzorgers is toegenomen’, vertelt Julie Meerveld van Alzheimer Nederland. ‘83% van de mantelzorgers vindt het stukken zwaarder geworden, vooral thuis. Drie kwart staat er alleen voor, want er is wel hulp afgenomen, maar er is niets voor in de plaats gekomen. Met name de dagactiviteiten, en respijtvoorzieningen, dat is wat ontbreekt.’
Ook Robbert Huijsman, directeur bij Geriant en voorzitter van de werkgroep Zorgstandaard Dementie 2020, ziet de gevolgen van de coronacrisis: ‘Voorzieningen vallen uit terwijl we weten, en in de Zorgstandaard beschreven hebben, hoe belangrijk structuur van de dag betekent, de vaste gezichten en het van betekenis kunnen blijven zijn. Dagbesteding speelt een cruciale rol en ontlast mantelzorgers. We zien het aantal rechterlijke machtigingen verdubbelen. Na zes weken sociale isolatie thuis ontstaat druk op het systeem.’
Zorgstandaard Dementie
Een samenhangende benadering voor het hele dementietraject, vanuit het perspectief van personen met dementie en hun mantelzorgers. Met een aanbod in zorg en welzijn dat is afgestemd op hun behoeften en wensen. Dat is de kern van de nieuwe Zorgstandaard Dementie, die hiermee dementienetwerken ondersteunt om hun dementiezorg te verbeteren, persoonsgericht en integraal.
De aanbevelingen van de Zorgstandaard Dementie 2020 en de publieksversie van Alzheimer Nederland zijn in te zien en te downloaden via www.zorgstandaarddementie.nl.
Enkele relevante aanbevelingen uit de Zorgstandaard in coronatijd (aangedragen door netwerkcoördinatoren proefimplementatie):
- Gecoördineerde netwerkzorg: De samenwerkingspartners in het dementienetwerk maken concrete samenwerkingsafspraken, leggen deze afspraken vast in een overeenkomst en monitoren deze afspraken periodiek.
- Betekenisvolle activiteiten: Professionals ondersteunen personen met dementie en mantelzorgers in behoud van en zoeken naar betekenisvolle activiteiten.
- Crisiszorg: Ziekenhuizen, thuiszorgorganisaties, eerstelijnsverblijven, verpleeg-, revalidatie- en verzorgingshuizen en mantelzorgers organiseren de crisishulp voor personen met dementie, waarbij de aard van de zorgvraag meeweegt waar de persoon met dementie wordt opgevangen.
- (Na)zorg voor mantelzorgers: Er is (na)zorg voor mantelzorgers ten behoeve van een adequate verlies- en rouwverwerking.