Leren en ontwikkelen als casemanager dementie
Casemanagers dementie werken met veel professionals samen. Dementie is een ziekte die meerdere levensterreinen beslaat. Elkaar weten te vinden en samen leren is belangrijk om mensen met dementie en hun naasten goed te kunnen ondersteunen. Dementiezorg voor Elkaar sprak met Ria Verhoef, casemanager dementie bij Woonzorg Flevoland.
‘Sinds 1994 werk ik in de zorg. Aanvankelijk gestart in de gehandicaptenzorg en doorgegroeid tot een leidinggevende functie. 4 jaar geleden heb ik een switch gemaakt naar casemanagement dementie. Als vrijwilliger-belangenbehartiger ben ik al enige tijd betrokken bij activiteiten van Alzheimer Nederland. Mijn drijfveer is dat we het beste voor mensen met dementie en hun naasten zoeken.’
5 tips van casemanager dementie Ria Verhoef:
- Toon écht interesse in je cliënt en zijn naasten, dan komen er vanzelf aanknopingspunten voor passende zorg en ondersteuning.
- Wissel met de collega-casemanagers binnen je netwerk uit hoe het gaat. Waar loop je tegenaan?
- Wees flexibel, ga op iemand af, loop binnen bij een collega. Door samen te brainstormen kom je verder.
- Kijk bij elkaar in de keuken! Spreek steeds af bij een andere partner van het netwerk.
- Reserveer tijd in je agenda om je te verdiepen in specifieke onderwerpen en aan kennisdeling te doen.
Casemanager dementie kan het verschil maken
‘Het werk van een casemanager is maatwerk. Je kunt echt het verschil maken voor mensen met dementie en hun naasten. In je rol als casemanager stap je in het privéleven van mensen. Soms stuit je op gevoelige onderwerpen, daar moet je voorzichtig mee zijn. Als je de eerste keer bij mensen binnenkomt, zeggen ze regelmatig: ik wil niets. Maar als je de verbinding aangaat, echt interesse toont, dan laten ze naar verloop van tijd toch hun kwetsbaarheid zien. En dan komen er vanzelf aanknopingspunten om zorg en ondersteuning passend te maken. Als mensen je dan later toch bedanken, ja dat doet me goed.’
Hoe leren jullie met elkaar in het dementienetwerk?
‘Wij zijn bevoorrecht met een gedreven ketenregisseur, Wendela Gort Erbrink. Zij stimuleert ons om onze input te leveren. Tijdens bijeenkomsten met casemanagers daagt ze ons uit om mee te denken. Bijvoorbeeld als het gaat om wilsbekwaamheid en levenseinde. Dit zijn thema’s waarop we tijdens deze bijeenkomsten ervaringen uitwisselen. Relevante onderwerpen, die je veel tegenkomt in je werk.
Casemanagement is echt belangrijk
‘Een meneer met gevorderde dementie voelde constant aan zijn oren. Toen ben ik bij de psycholoog binnengestapt. Meneer bleek last te hebben van agnosie. Zij legde mij uit dat iemand in een vergevorderde stadium vervreemdt van zijn eigen lichaam. Hierdoor kon ik het beter uitleggen aan zijn vrouw en dus van betekenis zijn.’
Uiteindelijk gaat het om de cliënten en hun mantelzorgers. Met elkaar moet je het casemanagement belangrijk vinden en belangrijk maken. Vanwege de financieringsschotten, is het belangrijk om duidelijk te maken: casemanagement is echt belangrijk. Je bent als casemanager beperkt in de tijd, het gevaar is dat je je laat ‘vollopen’ met alleen cliëntzaken. Kennisdeling is ook erg belangrijk. Ik verdiep me bewust in specifieke onderwerpen. En ik ga op zoek naar cijfers, bijvoorbeeld over wachtlijsten. Het vraagt discipline en bewustzijn.’
Waar loop jij tegenaan in de dementiezorg?
‘In het netwerk zitten we met een aantal casemanagers van collega-organisaties. We vragen aan elkaar hoe het gaat. Waar loop je tegenaan? Hoe zit je er bij? De bijeenkomst vindt plaats op wisselende locaties. We kijken bij elkaar in de keuken. Dat werkt echt! Op niveau van de casemanagers is er echt bereidheid om af te stemmen en contact te zoeken. Het netwerk heeft inmiddels ook een eigen website: dementieflevoland.nl. Je vindt er relevante informatie over de zorg en ondersteuning die we bieden, cursussen en evenementen en een overzicht met foto’s van de professionals binnen het netwerk.’
Hoe zorg je dat je bij blijft?
‘Een vrouw heeft moeite met Alzheimer bij haar partner. Zij kan het maar moeilijk accepteren. Ik vraag dan aan de psycholoog: wil jij daar eens kijken? Ik heb daar minder verstand van. Je moet elkaar als collega’s kennen, om elkaar op cliënten te kunnen wijzen en te doen waar je goed in bent.’
De ontwikkelingen in de dementiezorg gaan snel. Ria: ‘Ik ga regelmatig naar landelijke bijeenkomsten en volg bijscholing, ook met het oog op het Register Dementiezorg. In dit register komen gegevens over de omvang, aard, kosten en effecten van de zorg en ondersteuning bij dementie. Ik leer ook mét en van collega’s. Gisteren sprak een collega van een wijkteam me aan. Ze vroeg of ik eens mee wilde denken over een mevrouw die ze tegen was gekomen. Omgekeerd leg ik ook casuïstiek aan collega’s hier in huis voor.
Samen kennis uitwisselen
Ik start elke dag op een andere locatie. Cliëntafspraken gaan natuurlijk altijd voor. Maar op die locaties kom ik verschillende disciplines tegen vanuit Almere en Lelystad. Ergens om 8 uur in de ochtend gaan zitten en hopen dat je een zorgmedewerker tegenkomt, is kansloos. Die zijn dan ‘op route’. Maar de ketencoördinator kan ik wel op dat tijdstip tegenkomen. Het is dus belangrijk om elkaars route te kennen om samen uit te wisselen.
Makkelijk binnenlopen bij collega’s’
Flexibel zijn is belangrijk. Meestal komen mensen via klantcontact, huisarts of specialist ouderengeneeskunde bij ons terecht. Er zijn ook huisartsen die mij rechtstreeks benaderen. In de auto stappen, vertrekken, op iemand af stappen. Bij collega’s loop ik makkelijk binnen. Als ik een cliënt heb met specifieke problematiek , dan loop ik hier bij de psycholoog binnen. Of ik mail haar even. Door samen te brainstormen kom je verder. Je kunt wachten tot een ander naar je toekomt, maar zoek zelf die ander ook op!’
Eén cliënt, twee casemanagers?
‘Bij een echtpaar in Lelystad bleken twee casemanagers betrokken te zijn. Eén via de huisarts en de specialist oudergeneeskunde en de ander via het sociaal wijkteam. Het echtpaar, beiden dementerend, had dit niet zelf kunnen vertellen. Bij toeval ontdekte de specialist ouderengeneeskunde het. Inmiddels is er in goed overleg besloten welke casemanager zich terugtrekt. Deze situaties houden mij scherp!’
Wees open naar elkaar
‘Belangrijk is om open te zijn naar elkaar. We zitten hier toch niet voor onszelf? Maar voor mensen achter de voordeur. Hoe kunnen we hen beter ondersteunen? Niemand werkt op een eiland. Je vormt samen een geheel. Ik ben me ervan bewust dat ik een schakeltje in het geheel ben. Dat is een grondhouding. Ik kan en wil het niet alleen. We hebben elkaar nodig om de dementiezorg goed vorm te geven.’
Hoe geef jij persoonsgerichte zorg vorm?
‘Contact met de familie en het netwerk is heel belangrijk. Zij kennen de persoon met dementie het beste. Dan vraag ik: wie is je vader, moeder? Wat wil je over iemands leven delen? Het opbouwen van een vertrouwensband is erg belangrijk, dit is de basis als het tijdens het ziekteproces moeilijker wordt. Als er een crisis of opname volgt, kan je vanuit dit vertrouwen in overleg toch beter een knoop doorhakken ondanks dat het een moeilijke beslissing is’.
Welke tip voor samen leren heb je?
‘Zelf het goede voorbeeld geven. Begin maar bij jezelf. Je kunt zeggen: een ander moet zus of zo, maar als je zelf enthousiast en gemotiveerd in contact gaat, besmet je elkaar positief. Ik geloof in ‘positieve besmetting’. Dat werkt! Je loopt dan makkelijker naar elkaar toe. Minder mailen. Gewoon bij een collega binnenlopen. En voel je ook niet te groot om een vraag te stellen.’
Deel je ervaringen!
Heb je ook een leerzaam voorbeeld van samenwerking en samen leren in een lokaal of regionaal dementienetwerk? Wil je ook andere professionals hiermee inspireren? Neem dan contact op met Roos Scherpenzeel, mail naar: r.scherpenzeel@movisie.nl.
